Ιατρικές Πληροφορίες

Τι είναι ο παράγοντας κινδύνου;

Ένα περιβαλλοντικό, χημικό, ψυχολογικό, φυσιολογικό ή γενετικό στοιχείο που προδιαθέτει ένα άτομο να αναπτύξει μια ασθένεια.  Υπάρχουν οι παράγοντες κινδύνου που εμείς μπορούμε να κάνουμε κάτι για να τους εξαλείψουμε, πχ το κάπνισμα  (τροποποιήσιμοι) και αυτοί στους οποίους δεν μπορούμε να παρέμβουμε (πχ η ηλικία), οι μη τροποποιήσιμοι.

Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για την ΧΝΝ;

Ναι! Και αρκετοί είναι και αρκετοί είναι τροποποιήσιμοι. Από ΧΝΝ πάσχει περίπου το 10-12% του γενικού πληθυσμού. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζουμε τους παράγοντες που προδιαθέτουν για ΧΝΝ και να προλάβουμε ή να καθυστερήσουμε την εξέλιξη της ΧΝΝ.

Όποιος έχει έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου για ΧΝΝ, σημαίνει ότι θα νοσήσει με ΧΝΝ;

Όχι. Δεν σημαίνει ότι όποιος έχει έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου, θα νοσήσει  με ΧΝΝ  σίγουρα. Απλά έχει πιο αυξημένο κίνδυνο για αυτή.

Ποιοι είναι οι μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου;

Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου που μπορώ να αλλάξω (τροποποιήσιμοι) και αυτοί που δεν μπορώ να αλλάξω (μη τροποποιήσιμοι). Οι μη τροποποιήσιμοι είναι :

Οικογενειακό ιστορικό : συγγενείς ασθενών (εξαιρώντας φυσικά αυτούς  που πάσχουν από κληρονομική νεφροπάθεια) με τελικού σταδίου ΧΝΝ (αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση) έχουν ένα πιο αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν ΧΝΝ ή κάποιο από τους παράγοντες κινδύνου για ΧΝΝ 

Φύλο : η ΧΝΝ είναι πιο συχνή στους άντρες.

Φυλή: οι καυκάσιοι έχουν μικρότερο κινδυνο για εμφάνιση της ΧΝΝ από τους αφροαμερικανους

Ηλικία:  η νεφρική λειτουργία μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας. Γιαυτό οι > 60 ετών  είναι σχετικά πιο εύκολο να εμφανίσουν ΧΝΝ

Λιποβαρή παιδιά κατά την γέννηση τους: είναι ενας άλλος παράγοντας που σχετίζεται σε κάποιο βαθμό με αυξημένο κινδυνο εμφάνισης ΧΝΝ, πιθανά εξαιτίας του ότι μικρότερα βρέφη, έχουν και λιγότερο αριθμό νεφρωνων (η δομική μονάδα του νεφρού). Να σημειώσουμε ότι αυτό δεν σημαίνει  ότι όποιο παιδί γεννήθηκε λιποβαρές θα εμφανίσει και νεφρική νόσο. Απλά καλό είναι να το γνωρίζουμε έτσι ώστε σε αυτά τα άτομα  να αποφύγουμε την συνύπαρξη και άλλων παραγόντων κινδύνου (όπως πχ το κάπνισμα και η παχυσαρκία)

Ποιοι είναι οι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου;

Παχυσαρκία : Η παχυσαρκία είναι ένας ισχυρός ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου και για την ανάπτυξη της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου. Οι άνθρωποι που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι έχουν διπλάσιες έως και εφταπλάσιες  περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ΧΝΝ τελικού σταδίου, σε σύγκριση με αυτούς που έχουν κανονικό βάρος

Κάπνισμα: το κάπνισμα δια μέσου διαφόρων οδών (δυσλειτουργία των αγγείων του νεφρού, ατροφία τμημάτων του νεφρού – σωληνάρια, θρόμβωση αγγείων ) αυξάνει τον κίνδυνο για ΧΝΝ.

Νεφροτοξικές ουσίες : μεγάλη χρήση σε μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη , από αλκοόλ, ναρκωτικές ουσίες, προδιαθέτουν για εμφάνιση ΧΝΝ.

Σακχαρώδης Διαβήτης : βλ σχετικό άρθρο

Υπέρταση:  σχετίζεται και με την ΧΝΝ και με την τελικου σταδιου ΧΝΝ. Αρρύθμιστη αρτηριακή υπέρταση για πάνω από μια 10ετια, είναι υπεύθυνη για νεφρική βλάβη. Η υπέρταση μεταδίδεται στα σπειράματα (φίλτρα του νεφρού) με αποτέλεσμα να τους προξενεί βλάβη και σταδιακά νεφρική ανεπάρκεια.

Υπνική άπνοια : εκτός από τους παράγοντες που σχετίζονται με την αυτή και συνεισφέρουν στην ΧΝΝ (κάπνισμα, παχυσαρκία) , η υπνική άπνοια αποτελεί ξεχωριστό παράγοντα κινδύνου. Το 20 με 30% των ασθενών με αυτή την νόσο, πάσχουν από ΧΝΝ.

Αν τροποποιήσω τους παράγοντες κινδύνου θα έχω κάποιο όφελος ;

Φυσικά ! Η εξάλειψη κάποιων από τους   παράγοντες κινδύνου  θα μειώσει τον κινδυνο εμφάνισης ΧΝΝ ή θα επιβραδύνει την εμφάνιση της. Και αυτό θα το δούμε στο επόμενο άρθρο.

Βιβλιογραφία

1. Lo C, Zimbudzi E, Teede H, Cass A, Fulcher G, Gallagher M, Kerr PG, Jan S, Johnson G, Mathew T, Polkinghorne K, Russell G, Usherwood T, Walker R, Zoungas S. Review: An Australian model of care for co-morbid diabetes and chronic kidney disease. Nephrology (Carlton). 2018 Feb 5. doi: 10.1111/nep.13232. 

2. Lovre D, Shah S, Sihota A, Fonseca VA. Managing Diabetes and Cardiovascular Risk in Chronic Kidney Disease Patients. Endocrinol Metab Clin North Am. 2018 Mar;47(1):237-257. doi: 10.1016/j.ecl.2017.10.006. Epub 2017 Dec 18. Review.

3. Risk Factors for Chronic Kidney Disease: A Prospective Study of 23,534 Men and Women in Washington County, Maryland ,JASN November 1, 2003 vol. 14no. 11 2934-2941

4. CKD: Causes and risk factors, American Kidney Fund, 2016

5. Risk Factors in the Progression of Chronic Kidney Disease Rainer D European Endocrinology, 2006(2):41-46; DOI: http://doi.org/10.17925/EE.2006.00.02.41

6. Bethesda MD. Annual Data Report: Atlas of Chronic Kidney Disease and End-Stage Renal Disease in the United States. U.S. Renal Data System, USRDS, National Institutes of Health, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. 2013. http://www.usrds.org/2013/pdf/v2_ch12_13.pdf. Accessed November 12 2013.

7. Yamagata K, Ishida K, Sairenchi T, Takahashi H, Ohba S, Shiigai T, et al. Risk factors for chronic kidney disease in a community-based population: a 10-year follow-up study. Kidney international. 2007;71(2):159–66. doi:10.1038/sj.ki.5002017.

8. Orth SR. Smoking and the kidney. Journal of the American Society of Nephrology : JASN. 2002;13(6):1663–72.