Νεφρίτιδα και αυτοάνοσα: Νεφρίτιδα του Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου (ΣΕΛ)
Σχετίζεται ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ) με νεφρική νόσο;
Ναι είναι πιθανό. Η συμμετοχή του νεφρού στον ΣΕΛ ονομάζεται «νεφρίτιδα του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου». Στα άτομα που προσβάλλονται από συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, ποσοστό έως και 50% θα παρουσιάσει νεφρική συμμετοχή η οποία εκδηλώνεται νωρίς στην πορεία της νόσου, συχνά τους πρώτους 6-36 μήνες. Μάλιστα το παραπάνω ποσοστό νεφρικής συμμετοχής ενδέχεται να είναι μικρότερο από το πραγματικό αφού ακόμα και σε άτομα ασυμπτωματικά βρέθηκαν αλλοιώσεις στα νεφρά
Υπάρχει κάποια ειδική εξέταση που να «βάζει» τη διάγνωση της νεφρίτιδας του λύκου;
Δεν υπάρχει κάποια ειδική εξέταση όσον αφορά συγκεκριμένα στη νεφρίτιδα του λύκου. Αλλά σε ασθενείς που πάσχουν από ΣΕΛ, υπάρχουν ορισμένες εξετάσεις που μπορούν να θέσουν την υποψία:
- Κρεατινίνη, ουρία αίματος
- Γενική ούρων για ανίχνευση λευκώματος - ενεργού ιζήματος
- Συλλογή ούρων 24ώρου για προσδιορισμό κρεατινίνης και λευκώματος
Όταν μπει η υποψία για τη νεφρίτιδα του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου, ίσως χρειαστεί μια εξέταση που ονομάζεται βιοψία νεφρού. Η βιοψία νεφρού θα μας δώσει πληροφορίες σχετικά με τη νόσο, το πόσο «ενεργή» είναι και το τι «χρόνιες» βλάβες έχει δημιουργήσει.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η νεφρίτιδα του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου είναι συνήθως ασυμπτωματική. Μπορεί να εμφανίσει μικροσκοπική αιματουρία (αίμα στα ούρα, το οποίο είναι ορατό μόνο στη γενική ούρων) ~80% των ασθενών με νεφρική προσβολή, λεύκωμα (πρωτεΐνη) στα ούρα (αφρώδη ούρα - 80-100% των ασθενών με νεφρική προσβολή), υπέρταση (30-40%), κάποιου βαθμού νεφρική ανεπάρκεια (20%).
Πόσες μορφές νεφρικής βλάβης υπάρχουν που σχετίζονται με τον ΣΕΛ;
Υπάρχουν βάσει βιοψίας 6 διαφορετικές μορφές με διαφορετικές εργαστηριακές εμφανίσεις αλλά και πρόγνωση. Για τον λόγο αυτό, εκτός από τη διάγνωση, είναι σημαντική και η βιοψία νεφρού, ώστε να οριστεί η μορφή της νεφρικής βλάβης. Είναι πολύ σημαντικό για την επιλογή της θεραπείας και για την κατανόηση της πρόγνωσης να γνωρίζουμε ποια από τις διάφορες μορφές νεφρίτιδας λύκου έχουμε και σε τι ποσοστό η νόσος είναι ενεργή και σε τι ποσοστό υπάρχει χρόνια, μη αναστρέψιμη βλάβη
Υπάρχει θεραπεία για την νεφρίτιδα του Λύκου;
Ναι υπάρχει θεραπεία. Στόχος της είναι η κλινική ύφεση της νόσου, δηλαδή ή να μην υπάρχουν καθόλου ευρήματα στα ούρα (αιματουρία, λευκωματουρία) ή αν υπάρχουν να είναι ελάχιστα. Επιμέρους στόχος είναι η αποφυγή υποτροπών και φυσικά η αποφυγή της τοξικότητας από τη θεραπεία. Η θεραπεία διαφοροποιείται ανάλογα με τα εργαστηριακά ευρήματα, τα ευρήματα της βιοψίας και το επίπεδο της νεφρικής λειτουργίας.
Ποιος ο στόχος της θεραπείας και ποια φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την νεφρίτιδα του Λύκου;
Σκοπός της θεραπείας είναι η κλινική ύφεση της νόσου με συνοδό βελτίωση ή τουλάχιστον σταθεροποίηση της νεφρικής λειτουργίας.
Η θεραπεία διαφοροποιείται ανάλογα με τα ευρήματα της βιοψίας, δηλαδή τη μορφή της νόσου, τα στοιχεία ενεργότητας και χρονιότητας, και τον επηρεασμό ή όχι της νεφρικής λειτουργίας. Περιλαμβάνει συνήθως κορτικοειδή και ανοσοκατασταλτικά όπως η κυκλοφωσφαμίδη, η αζαθειοπρίνη, το mucophenolate mofetil τα οποία θα προστεθούν σε περίπτωση επιθετικής νόσου, μη ικανοποιητικής ανταπόκρισης στα κορτικοειδή ή τοξικότητας στα κορτικοειδή. Η απόφαση για την έναρξη των ανοσοκατασταλτικών θα πρέπει να παρθεί συνεκτιμώντας και συζητώντας με τον ασθενή για τις πιθανές παρενέργειές τους.
Φυσικά στο πλαίσιο της θεραπείας πρέπει να ενταχθεί και η θεραπεία της υπέρτασης που μπορεί να εμφανιστεί με τον ΣΕΛ.
Τι πρέπει να αλλάξω στην ζωή μου αν πάσχω από νεφρίτιδα του λύκου;
Ορισμένες αλλαγές στις διαιτητικές συνήθειες και στον τρόπο ζωής μπορούν να προστατέψουν το νεφρό σε κάποιο βαθμό. Έτσι οι ασθενείς με νεφρίτιδα του λύκου θα πρέπει να:
- Είναι επαρκώς ενυδατωμένοι
- Αποφεύγουν το κάπνισμα
- Υιοθετούν μια δίαιτα χαμηλή σε περιεκτικότητα αλατιού
- Ασκούνται καθημερινά
- Ελέγχουν όλους τους παράγοντες κινδύνου για αγγειακή νόσο (υπέρταση, χοληστερίνη, παχυσαρκία)
- Αποφεύγουν τη χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων
Βιβλιογραφία
1: Kattah AG, Garovic VD. Pregnancy and Lupus Nephritis. Semin Nephrol. 2015 Sep;35(5):487-99. doi: 10.1016/j.semnephrol.2015.08.010. Review. PubMed PMID: 26573551.
2: Kiremitci S, Ensari A. Classifying lupus nephritis: an ongoing story. ScientificWorldJournal. 2014;2014:580620. doi: 10.1155/2014/580620. Epub 2014 Dec 8. Review. PubMed PMID: 25548784; PubMed Central PMCID: PMC4274910.
3: Beckwith H, Lightstone L. Rituximab in systemic lupus erythematosus and lupus nephritis. Nephron Clin Pract. 2014;128(3-4):250-4. doi: 10.1159/000368585. Epub 2014 Nov 29. Review. PubMed PMID: 25471633.
4: Liu Y, Anders HJ. Lupus nephritis: from pathogenesis to targets for biologic treatment. Nephron Clin Pract. 2014;128(3-4):224-31. doi: 10.1159/000368581. Epub 2014 Nov 8. Review. PubMed PMID: 25401461.
5: Schwartz N, Goilav B, Putterman C. The pathogenesis, diagnosis and treatment of lupus nephritis. Curr Opin Rheumatol. 2014 Sep;26(5):502-9. doi: 10.1097/BOR.0000000000000089. Review. PubMed PMID: 25014039; PubMed Central PMCID: PMC4221732.
6: Lorenz G, Desai J, Anders HJ. Lupus nephritis: update on mechanisms of systemic autoimmunity and kidney immunopathology. Curr Opin Nephrol Hypertens. 2014 May;23(3):211-7. doi: 10.1097/01.mnh.0000444816.57378.21. Review. PubMed PMID: 24662982.
7: Rovin BH, Parikh SV. Lupus nephritis: the evolving role of novel therapeutics. Am J Kidney Dis. 2014 Apr;63(4):677-90. doi: 10.1053/j.ajkd.2013.11.023. Epub 2014 Jan 7. Review. PubMed PMID: 24411715; PubMed Central PMCID: PMC4159074.
8: Anders HJ, Fogo AB. Immunopathology of lupus nephritis. Semin Immunopathol. 2014 Jul;36(4):443-59. doi: 10.1007/s00281-013-0413-5. Epub 2014 Jan 9. Review. PubMed PMID: 24402709.
9: Maroz N, Segal MS. Lupus nephritis and end-stage kidney disease. Am J Med Sci. 2013 Oct;346(4):319-23. doi: 10.1097/MAJ.0b013e31827f4ee3. Review. PubMed PMID: 23370533.
10: Hogan J, Appel GB. Update on the treatment of lupus nephritis. Curr Opin Nephrol Hypertens. 2013 Mar;22(2):224-30. doi: 10.1097/MNH.0b013e32835d921c. Review. PubMed PMID: 23328501.
11: Borchers AT, Leibushor N, Naguwa SM, Cheema GS, Shoenfeld Y, Gershwin ME. Lupus nephritis: a critical review. Autoimmun Rev. 2012 Dec;12(2):174-94. doi: 10.1016/j.autrev.2012.08.018. Epub 2012 Sep 8. Review. PubMed PMID: 22982174.