Κνησμός και Χρόνια Νεφρική Νόσος – Διαγνωστικές Προκλήσεις και Νεότερες Εξελίξεις
Ο κνησμός είναι μια βασανιστική κατάσταση που βιώνουν οι ασθενείς με Χρόνια Νεφρική Νόσο (ΧΝΝ). Εμφανίζεται συχνότερα σε προχωρημένη Χρόνια Νεφρική Νόσο και σε ασθενείς με Χρόνια Νεφρική Νόσο τελικού σταδίου που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση.
Στο γενικό πληθυσμό ο κνησμός είναι ένα ενοχλητικό, αλλά συνήθως παροδικό σύμπτωμα. Ο κνησμός είναι λιγότερο συχνός στα πρώιμα στάδια της Χρόνιας νεφρικής νόσου ενώ στους ασθενείς με ΧΝΝ οι οποίοι υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ο κνησμός μπορεί να είναι μια διαρκής και συνεχιζόμενη κατάσταση που επηρεάζει δραματικά την ποιότητα της ζωής τους και σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις και την επιβίωσή τους.
Παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις, την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων και τη βελτιστοποίηση της αιμοκάθαρσης, η συχνότητα του κνησμού στο τελικό στάδιο της Χρόνιας Νεφρικής νόσου είναι από 40% έως 84%. Στην Ευρώπη ο κνησμός που σχετίζεται με τη Χρόνια Νεφρική Νόσο απασχολεί το 53% των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών. Από αυτούς το 31% αναφέρει κνησμό μέτριας έως σοβαρής βαρύτητας.
Ως «κνησμός της ΧΝΝ» ορίζεται ο κνησμός που σχετίζεται άμεσα με τη νεφρική νόσο, χωρίς να συν-υπάρχει άλλο νόσημα που να ευθύνεται για τον κνησμό.
Ο «κνησμός της ΧΝΝ» έχει ετερογενή και ποικίλη κλινική εικόνα, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αναγνώρισή του. Για παράδειγμα μπορεί να ξεκινάει ως ελάχιστα αισθητός και να εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου σε έντονος και ενοχλητικός. Μπορεί να έχει διαλείπουσα ή συνεχή εμφάνιση και μπορεί να εκδηλώνεται οποιαδήποτε χρονική στιγμή σε σχέση με την αιμοκάθαρση - πριν, κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης ή μετά τη συνεδρία.
Η κατανομή του στο σώμα είναι μεταβλητή. Μπορεί να είναι καθολικός και γενικευμένος με συχνά συμμετρική εικόνα στο 50% των ασθενών, μπορεί όμως να εντοπιστεί και μόνο στο στήθος, την πλάτη ή τα άκρα. Η υπερβολική ζέστη ή το κρύο, το στρες, η σωματική δραστηριότητα και το ντους γνωρίζουμε ότι μπορεί να επιδεινώσουν τον κνησμό που σχετίζεται με τη ΧΝΝ.
Ο κνησμός μπορεί να είναι αισθητός στον ασθενή χωρίς να υπάρχουν εμφανείς δερματικές εκδηλώσεις, αλλά μπορεί και να συνυπάρχει με ξηροδερμία (ξηρό δέρμα) σε ποσοστό 50%–85%. Μπορεί επίσης να προκαλέσει ειδικές δερματολογικές επιπλοκές, όπως το μολυσματικό κηρίο, οι βλατίδες, τα έλκη και η οζώδης κνύφη.
Ο κνησμός της ΧΝΝ μελετήθηκε και φάνηκε ότι σχετίζεται με αυξημένη θνησιμότητα και πολλαπλές ανεπιθύμητες εκβάσεις για τους ασθενείς, όπως η μειωμένη ποιότητα ζωής, η κακή ποιότητα ύπνου, η κατάθλιψη και τα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Επιπλέον σχετίστηκε με αύξηση του χρόνου ανάρρωσης από τη συνεδρία αιμοκάθαρσης, αναβολή ή μη υλοποίηση της θεραπείας, αλλά και αυξημένη πιθανότητα διακοπής της αιμοκάθαρσης.
Από την Νεφρολόγο Κυριακή Σταματέλου
Επιστημονική Διευθύντρια - mesogeios Χαϊδάρι