Νεφρική ανεπάρκεια και εγκυμοσύνη
Στη σημερινή εποχή οι γυναίκες που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση και επιζητούν να αποκτήσουν παιδί αυξάνονται. Πλέον όμως, η εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης, η πρόοδος των μεθόδων εξωνεφρικής κάθαρσης και η χρήση της ερυθροποιητίνης (για την αντιμετώπιση της αναιμίας που προκαλεί η νόσος) έχουν αυξήσει τον αριθμό των γυναικών που καταφέρνουν να συλλάβουν και να απολαύσουν την χαρά της μητρότητας.
Η νεφρική ανεπάρκεια συνδέεται με υπογονιμότητα, αφού ορμονικές ανωμαλίες οδηγούν σε ασταθή εμμηνορρυσιακό κύκλο. Έτσι η επίτευξη εγκυμοσύνης κατά την αιμοκάθαρση δεν είναι πολύ πιθανή. Ειδικότερα, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου είναι ένας παράγων, που μπορεί να περιπλέξει την εξέλιξη της εγκυμοσύνης και χρήζει ιδιαίτερης φροντίδας, και σε αυτή την περίπτωση, το πρόγραμμα της αιμοκάθαρσης προσαρμόζεται στις νέες ανάγκες της εγκύου. Εντούτοις, εάν επιτευχθεί κύηση, πρέπει να επισημανθεί ότι η διαδικασία της αιμοκάθαρσης δεν αποτελεί ανασταλτικό παράγονταστην επιτυχή εξέλιξη της εγκυμοσύνης. Η έκβαση της κύησης γυναικών που υποβάλλονται σε θεραπεία εξωνεφρικής κάθαρσης για διάστημα μεγαλύτερο των 20 ωρών εβδομαδιαίως είναι πιθανότερο να είναι επιτυχημένη ενώ ακόμα καλύτερα αποτελέσματα αναμένονται όταν είναι καθημερινές οι συνεδρίες και οι ώρες αυτές αυξηθούν σε 24. Η συχνότητα καισαρικής τομής, ως μεθόδου επιλογής για τον τοκετό, σε πολλές μελέτες αγγίζει το ποσοστό του 60% των γυναικών με σημαντικά επηρεασμένη νεφρική λειτουργία, η έκβαση ωστόσο της κύησης είναι καλή στην πλειονότητα των περιπτώσεων αυτών.
Κατά την περίοδο της κύησης επιβαρύνεται η νεφρική λειτουργία λόγω της αυξημένης αιματικής ροής- υπερδιήθησης στους νεφρούς η οποία μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση ή επιδείνωση λευκωματουρίας και σε εμφάνιση ή επιδείνωση αρτηριακής υπέρτασης. Επιπροσθέτως κατά την κύηση είναι συχνότερες και οι λοιμώξεις του ουροποιητικού. Συχνά επίσης παρατηρούνται επιπλοκές εις βάρος του εμβρύου σε περιπτώσεις μέτριου ή σοβαρού βαθμού χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας της μητέρας όπως είναι η προωρότητα και η ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης του εμβρύου. Γενικότερα, οι πιθανότητες εμφάνισης αναιμίας, υπέρτασης ή προεκλαμψίας κατά τη διάρκεια της κύησης είναι αυξημένες σε εγκύους υπό χρόνια εξωνεφρική κάθαρση, και συχνά με την εξέλιξη της κύησης εμφανίζονται τόσο συμπτώματα εις βάρος του νευρικού συστήματος όσο και έκπτωση της ηπατικής λειτουργίας. Η μοναδική θεραπεία, που ανακόπτει την εξέλιξη της προεκλαμψίας είναι ο τοκετός, ανεξάρτητα από το στάδιο της κύησης.
Μελέτες αναφέρουν ότι ένα ποσοστό περίπου 3% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας (20-39 ετών) εμφανίζει ΧΝΝ σταδίου 1 ή 2, ενώ στάδιο 3, 4, ή 5 νεφρικής νόσου συναντάται σε περίπου μία στις 150 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Ο καλύτερος τρόπος εκτίμησης της νεφρικής λειτουργίας γίνεται και στις έγκυες γυναίκες μέσω εξέτασης αίματος στην αρχή της κύησης. Όσο υψηλότερος είναι ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης (GFR), τόσο καλύτερη είναι η λειτουργία των νεφρών και τόσο μεγαλύτερη και η πιθανότητα ομαλής εξέλιξης και έκβασης της κύησης. Επιπλέον, οι έγκυες γυναίκες με τιμή κρεατινίνης ορού που υπερβαίνει τα 2,5 mg/dl εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά πρόωρου τοκετού και τα μωρά τους παρουσιάζουν μικρότερο βάρος γέννησης σε σχέση με εκείνα μητέρων με χαμηλότερα επίπεδα κρεατινίνης. Αναφορικά με την διατροφή των εγκύων που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση συστήνεται η καθημερινή λήψη πρωτεϊνης 1.5 g/kg ημερησίως και 1.8 g/kg ημερησίως για εκείνες που υποβάλλονται σε περιτοναϊκή κάθαρση. Αντίστοιχα, προτείνεται θερμιδική πρόσληψη της τάξης των 30-35 kcal/kg την ημέρα και πρόσληψη υγρών 0.75-1.5 λίτρα ημερησίως, ενώ η πρόσληψη ασβεστίου συστήνεται σε 1.500 mg ημερησίως.
Φώτης Μακρής, Επιστημονικός Διευθυντής του Νεφρολογικού Κέντρου Mesogeios Παλαιού Φαλήρου
Βιβλιογραφία
1. Χριστίνα Ι. Ιωάννου, Αποστολίνα Ε. Ουζούνη: Νεφρική Νόσος και εγκυμοσύνη - Νεότερα Δεδομένα, πτυχιακή εργασία. Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας, Τμήμα Νοσηλευτικής, 2014
2. Katharine L. Cheung and Richard A. Lafayette: Renal Physiology of Pregnancy, Advances in Chronic Kidney Disease, 2013; 20 (3): 209-214
3. Sharon E. Maynard and Ravi Thadhani: Pregnancy and the Kidney. Journal of the American Society of Nephrology, 2009; 20 (1): 14-22
4. Giorgina Barbara Piccoli, Anne Conijn, Valentina Consiglio, Elena Vasario, Rossella Attini, Maria Chiara Deagostini, Salvatore Bontempo, and Tullia Todros: Pregnancy in Dialysis Patients. Is the Evidence Strong Enough to Lead Us to Change Our Counseling Policy? Clinical Journal of the American Society of Nephrology, 2010; 5 (1): 62-71
5. Giorgina Barbara, Piccoli Fosca, Minelli Elisabetta, Versino Gianfranca, Cabiddu Rossella, Attini Federica, Neve Vigotti, Allesandro Rolfo, Domenica Giuffriad, Nicoletta Colombi, Antonello Pani, Tullia Todros: Pregnancy in dialysis patients in the new millennium: a systematic review and meta-regression analysis correlating diaysis schedules and pregnancy otcomes, Nephrol Dial Transplant, 2016; 31 (11):1915-1934
6. Kate Bramham: Dialysis and pregnancy: no longer the impossible, Nephrol Dial Transplant, 2016; 31 (11): 1763-1765
7. Coresh, J., Selvin, E., Stevens, L.A., Manzi, J., Kusek, J.W., Eggers, P.: Prevalence of chronic kidney disease in the United States, The Journal of the American Medical Association, 2007; 298 (17): 2038-47