Μεταμόσχευση νεφρού: Τι να περιμένετε μετά την επέμβαση;
Αμέσως μετά τη μεταμόσχευση συνεχίζεται η νοσηλεία με σκοπό τον έλεγχο της λειτουργίας του νέου νεφρού. Άμεσα θα αρχίσει και η λήψη νέων φαρμάκων, των ανοσοκατασταλτικών, με σκοπό να αποτραπεί η απόρριψη του μεταμοσχευμένου νεφρού από το αμυντικό σύστημα (το αμυντικό σύστημα είναι αυτό που καταπολεμά κάθε ξένο ‘εισβολέα’: σώμα – μικροοργανισμό – μικρόβιο κατά τη διάρκεια της ζωής μας).
Υπάρχει πιθανότητα να κάνω αιμοκάθαρση μετά τη μεταμόσχευση νεφρού;
Υπάρχει μια πιθανότητα να κάνετε κάποιες συνεδρίες αιμοκάθαρσης έως ότου ο νέος νεφρός αρχίσει να λειτουργεί κανονικά, αλλά αυτό δεν προδικάζει τίποτα.
Μπορώ να σταματήσω να παίρνω τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα;
Η απάντηση είναι πως όχι. Αν γίνει διακοπή των ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων το σώμα σας θα απορρίψει τον νέο νεφρό, ο οποίος θα σταματήσει να λειτουργεί χωρίς να μπορεί μετά να επανέλθει. Η φαρμακευτική αυτή αγωγή θα είναι εφόρου ζωής.
Τι πρέπει να προσέχω με την ανοσοκατασταλτική μου αγωγή μετά τη μεταμόσχευση νεφρού;
- Θα πρέπει να γνωρίζετε τα φάρμακά σας με τα ονόματα τους και την περιεκτικότητα τους και να έχετε μια λίστα με αυτά συνεχώς μαζί σας. Πιθανότατα θα κάνετε και λήψη κορτιζόνης και δεν θα πρέπει για κανένα λόγο να διακόψετε απότομα την κορτιζόνη.
- Κάποια φάρμακα (φαινομενικά «αθώα», π.χ. αντιβιοτικά όπως η ερυθρομυκίνη) μπορούν να επηρεάσουν τη δόση ή και τα επίπεδα των ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων. Ελέγξτε με τον θεράποντα νεφρολόγο σας πριν πάρετε οποιοδήποτε νέο φάρμακο.
- Εάν ταξιδέψετε, πρέπει να έχετε μαζί σας πάντα παραπάνω φάρμακα από την προβλεπόμενη παραμονή σας εκτός.
- Αποφύγετε τον χυμό γκρέιπφρουτ καθότι ευθύνεται για αύξηση των επιπέδων κάποιων ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων.
Ποιες είναι οι συχνότερες επιπλοκές της μεταμόσχευσης νεφρού;
Εκτός από τις συνηθισμένες επιπλοκές οποιασδήποτε χειρουργικής επέμβασης, ειδικές επιπλοκές της μεταμόσχευσης νεφρού ενδέχεται να παρουσιαστούν. Ειδικότερα μετά τη μεταμόσχευση νεφρού μπορεί να προκληθούν:
- Καθυστερημένη λειτουργία μοσχεύματος - καθυστερημένη έναρξη λειτουργίας του νέου νεφρού. Κάποιες φορές, ο νέο-μεταμοσχευμένος νεφρός, αργεί να ξεκινήσει τη λειτουργία του. Το πιθανότερο είναι ότι σύντομα θα αρχίσει να λειτουργεί κανονικά, έως τότε όμως ίσως χρειαστεί αιμοκάθαρση.
- Διαφυγή ούρων από τον εμφυτευμένο ουρητήρα του μεταμοσχευμένου νεφρού.
- Κάποια λοίμωξη που ενδεχομένως είναι δυσκολότερο να αντιμετωπιστεί, αφού το αμυντικό σύστημα με την ανοσοκαταστολή μειώνει τη δράση του. Μπορεί να είναι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, ιογενείς λοιμώξεις ή μύκητες.
- Οξεία απόρριψη, μια επιπλοκή που έχει μειωθεί εξαιρετικά με όλες τις νέες φαρμακευτικές αγωγές.
Τι σημαίνει απόρριψη και πόσα είδη υπάρχουν;
Απόρριψη σημαίνει ότι ο οργανισμός σας προσπαθεί να απαλλαγεί από κάτι ξένο, κάτι που δεν του ανήκει – συμπεριλαμβανομένου του νέου σας νεφρού. Ανάλογα με τον χρόνο εμφάνισης της απόρριψης διακρίνονται:
Η υπεροξία απόρριψη η οποία συμβαίνει μέσα σε λεπτά έως ώρες μετά από τη μεταμόσχευση.
οξεία απόρριψη (acute rejection) συμβαίνει μέρες ή εβδομάδες μετά τη μεταμόσχευση και είναι η κύρια αιτία της πρώιμης αποτυχίας του μοσχεύματος, ωστόσο πολύ συχνά αντιμετωπίζεται με επιτυχία.
Η χρόνια απόρριψη είναι μια αργή διαδικασία, με όχι πλήρως αντιληπτούς μηχανισμούς και είναι δύσκολη η αντιμετώπισή της.
Ποιες είναι οι αντενδείξεις για τη μεταμόσχευση νεφρού;
Οι αντενδείξεις για τη μεταμόσχευση νεφρού που σχετίζονται με τον λήπτη είναι οι εξής:
- σοβαρή μυοκαρδιοπάθεια ή στεφανιαία νόσος
- καρκίνος
- ενεργός συστηματική λοίμωξη
- κίρρωση ήπατος
- εξάρτηση από ουσίες
- άρνηση για λήψη φαρμακευτικής αγωγής μετά τη μεταμόσχευση
Πότε μπορώ να επιστρέψω στην εργασία μου;
Με τη μεταμόσχευση νεφρού, μπορείτε να γυρίσετε στην κανονική σας ρουτίνα, συμπεριλαμβανομένης και της εργασίας σας. Εάν ο ασθενής είναι υπάλληλος γραφείου, τότε μπορεί να επιστρέψει μετά από χρονικό διάστημα 6 εβδομάδων έως 2 μηνών. Εάν κάνει χειρωνακτική εργασία, συνήθως απαιτείται ένα τρίμηνο αποχής. Η επιστροφή στην εργασία θα γίνει κατόπιν συνεννοήσεως με τον θεράποντα νεφρολόγο.
Θα υπάρχει κάποια ειδική δίαιτα μετά τη μεταμόσχευση νεφρού;
Εάν δεν υπάρχει νεφρική ανεπάρκεια μετά τη μεταμόσχευση, τότε η δίαιτα είναι ελεύθερη. Χρειάζεται όμως μεγάλη προσοχή στην πιθανή αύξηση του σωματικού βάρους. Η αύξηση του σωματικού βάρους, μπορεί να έχει αρνητική επίπτωση στη μεταμόσχευση. Για αυτόν τον λόγο η υγιεινή διατροφή είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Μπορώ να ταξιδέψω για διακοπές;
Η συμβουλή των περισσότερων κέντρων μεταμόσχευσης είναι να αποφεύγονται τα ταξίδια στο εξωτερικό το πρώτο έτος. Ο παράγοντας που λαμβάνεται υπόψη είναι ο κίνδυνος λοίμωξης.
Πώς θα γνωρίζετε εάν το μεταμοσχευμένο όργανο είναι υγιές και λειτουργεί καλά;
Με την τακτική ιατρική παρακολούθηση και τον εργαστηριακό έλεγχο που θα αξιολογεί ο θεράπων νεφρολόγος. Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι πως μετά τη χειρουργική επέμβαση ο έλεγχος του νεφρικού μοσχεύματος θα είναι αρκετά συχνός ώστε να ελέγχεται η ποιότητα της νεφρικής λειτουργίας. Οι επισκέψεις αυτές θα γίνονται λιγότερο συχνές με το πέρασμα του χρόνου και όσο ο νέος νεφρός θα διαπιστώνεται ότι λειτουργεί καλά. Επιπλέον, είναι απαραίτητη η μέτρηση και η παρακολούθηση των επιπέδων των ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων καθώς συχνά το θεραπευτικό εύρος είναι στενό.
Η μεταμόσχευση νεφρού είναι μια σημαντική επέμβαση η οποία μπορεί να καταστεί σωτήρια για τη ζωή ενός ασθενή με νεφροπάθεια τελικού σταδίου. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η καλή επικοινωνία με τον νεφρολόγο πριν τη μεταμόσχευση ώστε να αποφασιστεί εάν ο ασθενής αποτελεί ιδανικό υποψήφιο γι’ αυτήν.
Επιστημονική Ομάδα Νεφρολογικών Κέντρων Mesogeios
Βιβλιογραφία
1. Kasiske BL et al. The evaluation of renal transplant candidates: Clinical practice guidelines. J Am Transplant 2001;1
2. Neprol Dial Transplant 2000;15(suppl 7):3-38.
3. Marra G, Dalmasso E, Angello M, Munegato S, Bosio A, Sedigh O, Biancone L,Gontero P. Prostate Cancer Treatment in Renal Transplant Recipients: A Systematic Review. BJU Int. 2017 Sep 18. doi: 10.1111/bju.14018. [Epub ahead of print]
4. Zuber J, Sykes M. Mechanisms of Mixed Chimerism-Based Transplant Tolerance. Trends Immunol. 2017 Nov;38(11):829-843. doi:10.1016/j.it.2017.07.008. Epub 2017 Aug 18. Review.
5. Lentine KL, Kasiske BL, Levey AS, Adams PL, Alberú J, Bakr MA, Gallon L, Garvey CA, Guleria S, Li PK, Segev DL, Taler SJ, Tanabe K, Wright L, Zeier MG, Cheung M, Garg AX. Summary of Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) Clinical Practice Guideline on the Evaluation and Care of Living Kidney Donors. Transplantation. 2017 Aug;101(8):1783-1792.
6. Piccoli GB, Moio MR, Fois A, Sofronie A, Gendrot L, Cabiddu G, D'Alessandro C, Cupisti A. The Diet and Haemodialysis Dyad: Three Eras, Four Open Questions and Four Paradoxes. A Narrative Review, Towards a Personalized, Patient-Centered Approach. Nutrients. 2017 Apr 10;9(4). pii: E372. doi: 10.3390/nu9040372. Review.