Νεφρός και Νεφρίτιδα του Λύκου: Τι πρέπει να γνωρίζετε;
Ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ) σχετίζεται με νεφρική νόσο, η συμμετοχή του νεφρού στο ΣΕΛ ονομάζεται «νεφρίτιδα του Λύκου». Το ποσοστό ασθενών με ΣΕΛ που μπορεί να εμφανίσουν νεφρική συμμετοχή κυμαίνεται από 30-50%.
Υπάρχει κάποια ειδική εξέταση για την διάγνωση της νεφρίτιδας του Λύκου;
Όχι δεν υπάρχει κάποια ειδική για νεφρίτιδα του λύκου. Αλλά σε ασθενή που πάσχει από ΣΕΛ υπάρχουν εξετάσεις που θέτουν την υποψία όπως:
- μια απλή γενική ούρων
- μια μικροσκοπική ούρων
- μια μέτρηση λευκώματος στα ούρα
- εξέταση για ουρία, κρεατινίνη στο αίμα
Όταν μπει η υποψία, ίσως χρειαστεί μια εξέταση που ονομάζεται βιοψία νεφρού. Η βιοψία νεφρού θα μας δώσει πληροφορίες σχετικά με την νόσο, το πόσο «ενεργή» είναι και το τι «χρόνιες» βλάβες έχει κάνει.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Συμβαίνει σχεδόν πάντα χωρίς συμπτώματα. Συμπτώματα μπορεί να υπάρχουν μόνο εάν υπάρχει σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια. Το 80% των ασθενών με νεφρική προσβολή μπορεί να εμφανίσει μικροσκοπική αιματουρία (αίμα στα ούρα ορατό μόνο στην γενική ούρων), το 80-100% των ασθενών με νεφρική προσβολή μπορεί να εμφανίσει λεύκωμα (πρωτεΐνη) στα ούρα, υπέρταση περίπου το 30-40% των ασθενών, ενώ κάποιου βαθμού νεφρική ανεπάρκεια το 20% των ασθενών.
Πόσες μορφές νεφρικής βλάβης υπάρχουν που σχετίζονται με τον ΣΕΛ;
Υπάρχουν 6 μορφές με διαφορετικές εργαστηριακές εμφανίσεις αλλά και πρόγνωση, και για τον λόγο αυτό (εκτός δηλαδή από την διάγνωση) είναι σημαντική η βιοψία νεφρού, ώστε να ορίσουμε ποιά από τις μορφές έχουμε. Είναι πολύ σημαντικό για την επιλογή της θεραπείας και για την κατανόηση της πρόγνωσης να γνωρίζουμε ποιά από τις διάφορες μορφές νεφρίτιδας λύκου έχουμε, σε τι ποσοστό η νόσος είναι ενεργή και σε τι ποσοστό υπάρχει χρόνια, μη αναστρέψιμη βλάβη.
Υπάρχει θεραπεία για την νεφρίτιδα του Λύκου;
Ναι, στόχος της είναι η κλινική ύφεση της νόσου, δηλαδή ή να μην υπάρχουν καθόλου ευρήματα στα ούρα (αιματουρία, λευκωματουρία) ή εάν υπάρχουν να είναι ελάχιστα. Άλλος στόχος είναι η αποφυγή υποτροπών και φυσικά η αποφυγή της τοξικότητας από την θεραπεία. Η θεραπεία διαφοροποιείται ανάλογα με τα εργαστηριακά ευρήματα, τα ευρήματα από την βιοψία, και το επίπεδο της νεφρικής λειτουργίας. Υπάρχουν πολλά φάρμακα και θεραπευτικά σχήματα που μπορεί ο θεράπων ιατρός να επιλέξει βασιζόμενος πάντα στην κλινική εικόνα, την βιοψία και το επίπεδο της νεφρικής λειτουργίας.
Ποιος ο στόχος της θεραπείας και ποιά φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την νεφρίτιδα του Λύκου;
Ο αρχικός στόχος της θεραπείας (θεραπεία επαγωγής διάρκειας 3-6 μήνες) είναι να «μειώσει» την λειτουργία του αμυντικού συστήματος έτσι ώστε να σταματήσει η επίθεση του στο νεφρό του ασθενούς. Με αυτή την δράση, ο σκοπός είναι να καθυστερήσει η νεφρική βλάβη από τον ΣΕΛ. Φάρμακα για αυτόν τον σκοπό είναι η κορτιζόνη (σχεδόν «μόνιμο» φάρμακο στην θεραπεία της νεφρίτιδας του Λύκου), ανοσοκατασταλτικά (όπως κυκλοφωσφαμίδη), το rituximab που είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα μυός/ανθρώπου το οποίο παράγεται με τεχνολογία γενετικής μηχανικής και αποτελεί μέρος από τις νέες θεραπείες για την νεφρίτιδα του λύκου. Αφού επιτευχθεί ο έλεγχος της ενεργότητας της νόσου, αρχίζει η θεραπεία συντήρησης η οποία απευθύνεται στους ασθενείς που μετά την θεραπεία επαγωγής παρουσιάζουν βελτίωση της αιματολογικής τους εικόνας, μείωση της λευκωματουρίας και βελτίωση της νεφρικής λειτουργίας. Στόχος της είναι η πρόληψη των υποτροπών της νόσου. Εδώ χρησιμοποιούνται πάλι τα κορτικοειδή (σε χαμηλότερες δόσεις) αλλά και άλλα ανοσοκατασταλτικά όπως η αζαθειοπρίνη ή η μυκοφαινολική μοφετίλη. Φυσικά στο πλαίσιο της θεραπείας πρέπει να ενταχθεί και η θεραπεία της υπέρτασης που πιθανά να εμφανιστεί με τον ΣΕΛ.
Είμαι νέα γυναίκα και πάσχω από ΣΕΛ. Θα έχω πρόβλημα στην κύηση μου;
Δειτε περισσότερες πληροφορίες στο άρθρο: Κύηση σε γυναίκες που πάσχουν από ΣΕΛ και Νεφρίτιδα του Λύκου
Τι πρέπει να αλλάξω στην ζωή μου εάν πάσχω από νεφρίτιδα του λύκου;
Κάποιες αλλαγές στις διαιτητικές συνήθειες και στον τρόπο ζωής μπορούν να προστατέψουν τον νεφρό σε κάποιο βαθμό. Έτσι ο ασθενής με νεφρίτιδα του Λύκου πρέπει να:
- είναι επαρκώς ενυδατωμένος συνεχώς
- αποφεύγει το κάπνισμα
- ακολουθεί μια δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα αλατιού
- ασκείται καθημερινά
- κάνει εξετάσεις για όλους τους παράγοντες κινδύνου για αγγειακή νόσο (υπέρταση, χοληστερίνη, παχυσαρκία)
- αποφεύγει τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη νοσήματα
Από τον Επιστημονικό Διευθυντή Αριστείδη Παρασκευόπουλο
Βιβλιογραφία
1.Kattah AG, Garovic VD. Pregnancy and Lupus Nephritis. Semin Nephrol. 2015 Sep;35(5):487-99. doi: 10.1016/j.semnephrol.2015.08.010. Review. PubMed PMID: 26573551.
2.Kiremitci S, Ensari A. Classifying lupus nephritis: an ongoing story. ScientificWorldJournal. 2014;2014:580620. doi: 10.1155/2014/580620. Epub 2014 Dec 8. Review. PubMed PMID: 25548784; PubMed Central PMCID: PMC4274910.
3.Beckwith H, Lightstone L. Rituximab in systemic lupus erythematosus and lupus nephritis. Nephron Clin Pract. 2014;128(3-4):250-4. doi: 10.1159/000368585. Epub 2014 Nov 29. Review. PubMed PMID: 25471633.
4.Liu Y, Anders HJ. Lupus nephritis: from pathogenesis to targets for biologic treatment. Nephron Clin Pract. 2014;128(3-4):224-31. doi: 10.1159/000368581. Epub 2014 Nov 8. Review. PubMed PMID: 25401461.
5.Schwartz N, Goilav B, Putterman C. The pathogenesis, diagnosis and treatment of lupus nephritis. Curr Opin Rheumatol. 2014 Sep;26(5):502-9. doi: 10.1097/BOR.0000000000000089. Review. PubMed PMID: 25014039; PubMed Central PMCID: PMC4221732.
6.Lorenz G, Desai J, Anders HJ. Lupus nephritis: update on mechanisms of systemic autoimmunity and kidney immunopathology. Curr Opin Nephrol Hypertens. 2014 May;23(3):211-7. doi: 10.1097/01.mnh.0000444816.57378.21. Review. PubMed PMID: 24662982.
7.Rovin BH, Parikh SV. Lupus nephritis: the evolving role of novel therapeutics. Am J Kidney Dis. 2014 Apr;63(4):677-90. doi: 10.1053/j.ajkd.2013.11.023. Epub 2014 Jan 7. Review. PubMed PMID: 24411715; PubMed Central PMCID: PMC4159074.
8.Anders HJ, Fogo AB. Immunopathology of lupus nephritis. Semin Immunopathol. 2014 Jul;36(4):443-59. doi: 10.1007/s00281-013-0413-5. Epub 2014 Jan 9. Review. PubMed PMID: 24402709.
9.Maroz N, Segal MS. Lupus nephritis and end-stage kidney disease. Am J Med Sci. 2013 Oct;346(4):319-23. doi: 10.1097/MAJ.0b013e31827f4ee3. Review. PubMed PMID: 23370533.
10.Hogan J, Appel GB. Update on the treatment of lupus nephritis. Curr Opin Nephrol Hypertens. 2013 Mar;22(2):224-30. doi: 10.1097/MNH.0b013e32835d921c. Review. PubMed PMID: 23328501.
11.Borchers AT, Leibushor N, Naguwa SM, Cheema GS, Shoenfeld Y, Gershwin ME. Lupus nephritis: a critical review. Autoimmun Rev. 2012 Dec;12(2):174-94. doi: 10.1016/j.autrev.2012.08.018. Epub 2012 Sep 8. Review. PubMed PMID: 22982174.