Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης;
Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης;
O σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) είαι μια ομάδα ασθενειών που χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης αίματος, προερχόμενα από την αδυναμία/ανεπάρκεια παραγωγής ινσουλίνης από τον οργανισμό, την περιορισμένη δράση της παραγόμενης ινσουλίνης ή το συνδυασμό και των δύο καταστάσεων (CDC 1998).
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για τον Σακχαρώδη Διαβήτη;
Μπορούμε να χωρίσουμε τους παράγοντες σε τροποποιήσιμους και μη τροποποιήσιμους. Οι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου είναι οι εξής:
- Παχυσαρκία και υπερβολικό σωματικό βάρος, ειδικά η συσσώρευση λίπους στην κοιλιά.
- Διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε ζωική πρωτεΐνη, λιπαρά και χαμηλή σε ίνες
- Υψηλή αρτηριακή πίεση και υψηλή χοληστερόλη
- Ιστορικό διαβήτη κύησης (δεδομένου ότι η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου εμφάνισης του διαβήτη κύησης)
- Καθιστική ζωή
- Στους μη τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου συγκαταλέγονται οι ακόλουθοι:
- Εθνικότητα
- Ηλικία
- Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη
- Ιστορικό διαβήτη κύησης (δεδομένου ότι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης του διαβήτη κύησης αποτελούν και μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου όπως φυλή/εθνικότητα ή ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού).
- Συγκεκριμένα για τις γυναίκες: σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
Τι είναι ο προδιαβήτης;
Πριν κάποιος ασθενής εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, σχεδόν πάντα πάσχει από μια κατάσταση που ονομάζεται προδιαβήτης, δηλαδή τα επίπεδα σακχάρου είναι αυξημένα, αλλά όχι τόσο ώστε να μπει η διάγνωση του ΣΔ, με τα όρια της γλυκόζης νηστείας να κυμαίνονται από 100 έως 125 mg/dl.
Είναι σημαντικό να εντοπίσουμε τον προδιαβήτη;
Ναι γιατί δεν εμφανίζει συμπτώματα. Άρα σε άτομα με παράγοντες κινδύνου για ΣΔ πρέπει να αναζητούμε και να ελέγχουμε για προδιαβήτη και να μην αγνοούμε ή να υποτιμούμε την ύπαρξη του.
Υπάρχουν τρόποι για την πρόληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη;
Ναι υπάρχουν τρόποι για την αποφυγή ή την καθυστέρηση της εμφάνισης του ΣΔ, όπως:
- Επίτευξη και διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους.
- Στόχος μείωσης της περίμετρού μέσης κάτω από 102 εκατοστά για άνδρες και 88 εκατοστά για γυναίκες.
- Αύξηση σωματικής δραστηριότητας - τουλάχιστον 30 λεπτά τακτική, μέτριας έντασης δραστηριότητα τις περισσότερες ημέρες, ιδανικά κάθε μέρα.
- Κατανάλωση υγιεινής διατροφής (διατροφή με χαρακτηριστικά της μεσογειακής διατροφής) που περιλαμβάνει τρεις έως πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών ημερησίως καθώς και μείωση της ζάχαρης και της πρόσληψης κορεσμένων λιπών.
- Αποφυγή καπνίσματος το οποίο αυξάνει τον κίνδυνο των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Ποιος πρέπει να ελέγχεται και σε ποια ηλικία ξεκινά ο προληπτικός έλεγχος για διαβήτη;
Πρέπει όποιος έχει συμπτώματα σακχαρώδη διαβήτη και με παράγοντες κινδύνου για ΣΔ να κάνει εξετάσεις. Η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία συνιστά ο προληπτικός έλεγχος για τον διαβήτη τύπου 2 να ξεκινά στην ηλικία των 45 ετών και να πραγματοποιείται σε ετήσια βάση, καθώς εκτιμάται ότι από αυτή την ηλικία και μετά αυξάνονται σημαντικά οι πιθανότητες εκδήλωσης της πάθησης.
Είναι σημαντικό να ασχοληθώ νωρίς με τον Σακχαρώδη διαβήτη ή μπορώ να περιμένω εφόσον δεν υπάρχουν ενδείξεις;
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η έναρξη της θεραπείας, η παρακολούθηση της και η επίτευξη των στόχων αυτής να είναι μια υπόθεση ΣΥΝΕΧΗΣ και επιτυχημένη. Εάν αυτό δεν γίνει ή η αντιμετώπιση είναι πλημμελής ή περιστασιακή, ο ασθενής εκτίθεται στις οξείες αλλά κυρίως στις χρόνιες επιπλοκές του.
Ποιες είναι οι χρόνιες επιπλοκές;
- Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια: η βλάβη του ματιού από το σάκχαρο. Εάν δεν αντιμετωπιστεί με κατάλληλο τρόπο μπορεί να οδηγήσει και σε τύφλωση.
- Η διαβητική νεφροπάθεια: η βλάβη των νεφρών από τον ΣΔ. Εξελίσσεται σταδιακά και ύπουλα. Δεν δίνει κανένα σύμπτωμα παρά μόνο εργαστηριακά ευρήματα στα ούρα αρχικά.
- Η διαβητική νευροπάθεια: με συμπτώματα όπως μούδιασμα, αίσθημα καύσους στα άκρα, πόνος στα άκρα.
- Επιπλοκή στα μεγάλα αγγεία: με συμπτώματα όπως έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ποιο είναι το τετράπτυχο για τον σωστό έλεγχο του Σακχαρώδη Διαβήτη;
- Η καταπολέμηση της παχυσαρκίας
- Η σωματική άσκηση
- Η σωστή δίαιτα
- Διακοπή καπνίσματος
Λίγες συμβουλές για αύξηση της σωματικής άσκησης:
- Περπατήστε ενώ μιλάτε στο τηλέφωνο ή κατά την διάρκεια διαφημίσεων στην τηλεόραση
- Αυξήστε τις οικιακές εργασίες όπως εργασίες στον κήπο, πλύσιμο αυτοκινήτου κλπ
- Παρκάρετε πιο μακριά από το σύνηθες για τον προορισμό σας (πχ στο προηγούμενο τετράγωνο)
- Χρησιμοποιήστε τις σκάλες αντί ασανσέρ
- Κάνετε χρήση στατικού ποδηλάτου στο σαλόνι
Από τον Επιστημονικό Διευθυντή Αριστείδη Παρασκευόπουλο
Βιβλιογραφία
1: Crawford K. Review of 2017 Diabetes Standards of Care. Nurs Clin North Am. 2017 Dec;52(4):621-663. doi: 10.1016/j.cnur.2017.07.010. Review. PubMed PMID: 29080582.
2: Dodds S. The How-To for Type 2: An Overview of Diagnosis and Management of Type 2 Diabetes Mellitus. Nurs Clin North Am. 2017 Dec;52(4):513-522. doi: 10.1016/j.cnur.2017.07.002. Epub 2017 Oct 5. Review. PubMed PMID: 29080574.
3: Appannah A, Rice T, Ogrin R. A review of current models for initiating injectable therapy for people with type 2 diabetes in primary care. J Clin Transl Endocrinol. 2017 May 22;8:54-61. doi: 10.1016/j.jcte.2017.05.003. eCollection 2017 Jun. Review. PubMed PMID: 29067260; PubMed Central PMCID: PMC5651335.
4: Bachmann KN, Wang TJ. Biomarkers of cardiovascular disease: contributions to risk prediction in individuals with diabetes. Diabetologia. 2017 Sep 28. doi: 10.1007/s00125-017-4442-9. [Epub ahead of print] Review. PubMed PMID: 28956084.
5: Chew BH, Vos RC, Metzendorf MI, Scholten RJ, Rutten GE. Psychological interventions for diabetes-related distress in adults with type 2 diabetes mellitus. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Sep 27;9:CD011469. doi:10.1002/14651858.CD011469.pub2. Review. PubMed PMID: 28954185.
6: Standards of medical care in diabetes – 2017, American Diabetes Association
7: Άσκηση και Σακχαρώδης Διαβήτης, Συμμαχία για την Υγεία, 2017